Güç, İtaat ve Doğanın Siyaseti: “Eşek Otçul mu?” Sorusuna Siyasal Bir Bakış
Toplumsal düzeni anlamak bazen en basit sorularla başlar. Bir siyaset bilimci için “Eşek otçul mu?” sorusu, biyolojik bir gerçeğin ötesine uzanır; güç, itaat ve kimlik meselelerinin derin sularına açılır. Evet, eşek doğada otçuldur. Ancak bu basit doğa bilgisi, insani düzenlerin karmaşık politik ağlarını çözmek için bir metafor hâline gelir. Çünkü siyaset, kimi zaman en basit görünen şeylerin ardındaki anlamda saklıdır.
Soru basittir, ama yanıtı siyasidir: İktidar kimindir, kimin sesi duyulur, kim hangi besinle yetinmeye mecbur bırakılır?
Doğanın Düzeni, Toplumun Hiyerarşisi
Eşek, doğası gereği otçuldur; çalışkan, dayanıklı ve sessizdir. Tıpkı toplumların “itaatkâr yurttaş” modeline benzer. Eşek, sistemin çarklarını çevirir, yükü taşır ama yön vermez. Bu noktada siyaset bilimi, doğadaki bu düzenin toplumsal yapılarla benzerliğini fark eder.
İktidarın merkezinde her zaman bir beslenme zinciri vardır — kim neyle beslenir, kim kimi besler, kim kimin emeğiyle yaşar? Devletin kurumları da bu zincirin siyasal versiyonudur. Vatandaş üretir, kurumlar düzenler, iktidar yön verir. Eşek, bu sistemde hem emek sembolüdür hem de iktidarın sessiz öznesi.
Burada şu soru belirir: Bizler toplumsal düzenin hangi kısmında otçul kalıyoruz?
Erkeklerin Stratejisi, Kadınların Katılımı
Siyasetin dili uzun süre erkek egemen bir zemin üzerinde inşa edilmiştir. Güç, strateji, savaş, rekabet — bunlar eril dünyanın kavramlarıdır. “Eşek otçul mu?” sorusu bu bağlamda, güç piramidinin alt katmanında kalanların görünmezliğini hatırlatır.
Kadınların siyasetteki varlığı ise bu piramidin doğasını sorgular. Kadın, otçul bir varlık gibi, doğal kaynakla, yaşamla ve süreklilikle ilişkilidir. Onun politik alanı, çatışmadan çok dayanışma üzerinedir. Kadınların demokratik katılımı, sistemin yıpratıcı rekabetine karşı bir alternatif üretir: kolektif akıl ve duygusal adalet.
Bu noktada bir gerilim doğar: Güç mü daha etkilidir, etkileşim mi? İktidar sahipleri plan yapar, strateji kurar; kadınlar ise etkileşim yaratır, toplumsal bağ kurar. Her iki yön de siyasetin zorunlu bileşenleridir. Ancak biri hükmetmeyi, diğeri birlikte var olmayı öğretir.
İdeoloji ve Yük: Kimin Sırtında Taşınıyor?
Eşek figürü, yalnızca çalışkanlığın değil, ideolojinin de sembolüdür. Yüzyıllar boyunca, itaat edenin onurlandırılması bir devlet geleneği hâline gelmiştir. Vatandaşın “sakin” ve “sadık” olması, yönetenlerin konforu için ideal bir zemin yaratır.
İdeolojiler, tıpkı otlar gibi, her yerde büyür ama her zihin onları aynı şekilde sindiremez. Mehmet Yıldız Hoca gibi bazı düşünürler, bu durumu “iktidarın biyolojisi” olarak adlandırır; çünkü ideoloji, toplumu besleyen ama aynı zamanda yönlendiren bir enerji formudur.
Sorunun altını kazırsak şu çelişkiyi buluruz: Otçul olan mı daha özgür, yoksa etçil olan mı daha güçlü?
Toplum, çoğu zaman güçlüye hayran, sessize sabırlıdır. Ancak siyaset, sadece gücün değil, bilincin de arenasıdır.
Vatandaşlık, İtaat ve Dönüşüm
Modern vatandaşlık, eşeğin sabrıyla inşa edilmiş bir idealdir. Çalış, vergi ver, kurallara uy — ama fazla sorgulama. Bu anlayış, demokratik katılımın yerini yönetenin konforuna bırakır. Oysa siyaset, sorgulamanın sanatıdır.
Bir toplum, ne zaman kendi “beslenme düzenini” sorgulamaya başlarsa, o zaman demokratikleşir. Çünkü demokrasi, sadece seçim değil, bilinçli itaatsizliktir.
Şu soruyu sormak gerekir: “Toplum, kendi yükünü taşımayı ne zaman reddedecek?”
Sonuç: Eşek Otçul, Peki Biz Neyiz?
Evet, biyolojik olarak eşek otçuldur. Fakat toplumsal olarak onun yansıması hepimizdir: çalışan, katlanan, sessiz kalan yurttaşlar. Siyaset bilimi, bu sessizliğin ne kadar politik olduğunu hatırlatır.
İktidar otları biçer, vatandaş yeniden yeşertir. Kadın duyarlılığıyla toplumsal etkileşim, erkek stratejisiyle gücün organizasyonu bir araya geldiğinde, belki o zaman eşeğin yükü hafifler.
Peki siz ne düşünüyorsunuz, sevgili okur? Toplumun otçulları mıyız, yoksa kendi alanını belirleyen politik özneler mi?
Yorumlarda düşüncelerinizi paylaşın — çünkü her kelime, bir politik eylemdir.